بررسی روند توسعه اقتصادی در نقاط مختلف جهان در طول زمان حاکی از آن است که کشورهای توسعه یافته، با تکیه بر مزیتهای نسبی توانستهاند از ظرفیتهای داخلی اقتصادی و نیز فرصتهای موجود در عرصه بینالمللی به بهترین شکل استفاده کرده و مسیر رشد، توسعه، افزایش درآمد سرانه و بهبود سایر شاخصهای توسعهیافتگی را به طور همزمان دنبال کنند. بررسی روند تاریخی توسعه اقتصادی کشورها نشان میدهد که عمده کشورهای توسعه یافته دنیای امروز، کشاورزی را به عنوان بخش زیربنایی توسعه اقتصادی خود انتخاب کرده و با استفاده از ظرفیتهای فراوان این بخش توانستهاند علاوه بر تامین نهادههای مناسب برای رشد سایر بخشها، به توسعه سایر بخشها نیز دست یابند؛ بخش کشاورزی در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف نقشهای متعددی بر عهده دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهادههایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخشهای صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشینآلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخشهای زیربنایی را یاد کرد.
ناگوارتر از بحران کنونی آب و چالشهای آن، آمارهای ضد و نقیضی است که در این بخش اعلام میشود. هرچند اعلام آمار در هیچ بخشی در کشور ما آنچنان دقیق نیست با این حال چندان تلاشی برای بروزرسانی آمارهای متفاوتی که در بخش آب از گذشته وجود داشته، نمیشود. گویا توجهی به تغییر و تحولاتی که درچندین سال پیش رخ داده نمیشود.
به عنوان نمونه، از زمانی که ۲۵ درصد جمعیت ایران شهرنشین و ۷۵ درصد روستانشین بودهاند سهم مصرف آب در بخش کشاورزی ۹۲ درصد و سهم مصرف آب در بخش صنعت و شرب ۸ درصد اعلام میشود. این در حالی است که این حجم جمعیت در یک سیر معکوس قرار گرفته چراکه درحالحاضر ۷۵ درصد جمعیت در بخش شهری و ۲۵ درصد روستانشین هستند. به علاوه اینکه آمار دقیق مصرف آب در بخش کشاورزی ۷۰ درصد، در بخش صنعت ۲۰ درصد و در بخش خوراکی و شرب ۱۰ درصد است. این در حالی است که موج کشاورز هراسی که از مدتها پیش به راه افتاده، تمامی مشکلات بخش آب را ناشی از مصرف در کشاورزی میداند. در حالی که به خوبی میدانیم تامین یک لیتر آب در بخش شرب و صنعت هزینهای معادل تامین ۱۰ لیتر آب در بخش کشاورزی دارد. به علاوه اینکه کشاورزان با هر نوع آبی محصولات غذایی تولید میکنند اما تامین آب مصرفی در بخش صنعت و شرب برای دولت هزینه دارد. کشاورز با درصد شوری زیاد در بیشتر نقاط کشور محصولات غذایی تولید میکند اما آب مورد مصرف صنعت اگر شور باشد باید با تصفیه صنعتی و کلرزنی همراه شود و بعد از تصفیه هزینهبر، مورد مصرف قرار گیرد. متاسفانه این آب پس از مصرف در تمامی مراکز صنعتی بدون بازیافت دوباره از دسترس خارج و در طبیعت رها میشود. آب شرب و خوراکی نیز به همین صورت است چراکه هزینه تصفیهسازی آن برای دولت زیاد است. این در حالی است که بیشتر مسائل و مشکلات بخش آب را مسئولان از جانب مصرف در بخش کشاورزی میدانند؛ بخشی که تامین آب آن نیاز به تاسیسات و صرف هزینههای زیاد ندارد. البته نکته مهم در مصرف آب در بخش کشاورزی اهمیت جلوگیری از خروج آب مجازی است. بسیار دیده شده که سیاستهای کشت محصولات کشاورزی متناسب نیست. به عنوان نمونه میوههای جالیزی مانند هندوانه، خربزه، طالبی و غلاتی همچون برنج در مناطق کمآب و نامساعد از نظر آبی کشت میشود. در این میان اگر صادرات این محصولات همچون هندوانه را در نظر بگیریم، خواهیم دید که به طور بیملاحظه میزان زیادی آب مجازی به خارج از کشور میرود؛ به طوری که سالانه همراه ۱۰۰ هزار تن هندوانه صادراتی معادل ۵۰ میلیارد لیتر آب مجازی به خارج از کشور فرستاده میشود. از اینرو نیاز است که سیاستهای کشت محصولات کشاورزی متعادل شود تا هم موج کشاورزهراسی از بین برود و همه مشکلات آبی بر سر کشاورزان خراب نشود و هم فکری به حال مشکلات بعدی آب در آینده کنیم.
احمد قزاآنی - کشاورز نمونه استان قم - روزنامه صمت
در عصر حاضر که صنعت و صنعتی شدن هدف اصلی اقتصادی بسیاری از کشورهای در حال توسعه است، توجه به کشاورزی و سرمایهگذاری در این حوزه کمتر مقبول افتاده است. با این وجود نگاهی به روند رشد اقتصادهای توسعهیافته و در حال توسعه نشان میدهد کشورهای موفق در امر توسعه اقتصادی، پشتوانه خوبی از تولید کشاورزی را نیز داشتهاند. انقلاب صنعتی در انگلستان رخ داده کشوری که بالاترین بهرهوری کشاورزی در دنیا را داشت. در جهان امروز نیز کشورهایی مانند آمریکا و ژاپن با اینکه اقتصاد آزاد و مبتنی بر بازار را دارند، اما حمایتهای گستردهای از بخش کشاورزی خود داشتهاند. هند نیز بهعنوان یک کشور در حال توسعه موفق در برنامههای اولیه توسعه خود، توسعه صنایع روستایی را در دستور کار قرار داد. البته بررسی تجربه توسعه هریک از این کشورها به یک پژوهش مجزا و کامل احتیاج دارد، اما با اتکا به پژوهشهای انجامشده میتوان با قاطعیت گفت چیزی به نام تضاد بین توسعه صنعتی و کشاورزی در این کشورها وجود نداشته و چه در سالهای اولیه توسعه اقتصادی این کشورها و چه زمانی که کشورهای مذکور به جرگه توسعهیافتهها پیوستهاند، حمایت از بخش کشاورزی کنار گذاشته نشده است.
بیشتر بخوانید: سهم اندک کشاورزی در تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و اهمیت سرمایه گذاری دولتی در این بخش
کشاورزی - خدمات کشاورزی - تبلیغات کشاورزی - فروش محصولات کشاورزی - کشاورزی نوین - کشاورزی مدرن - کشاورزی امروز - کشاورزی ایران - کشاورز - کشاورزی کارآمد - کشاورزی پایدار - کشاورزی ارگانیک - کشاورز پیشرو - کشاورزی جدید - تکنیک های کشاورزی - نهاده کشاورزی - سموم کشاورزی - کودهای کشاورزی - بذر کشاورزی - ماشین آلات کشاورزی - گلخانه - کشاورزی گلخانه - کشت گلخانه ای - بذر گلخانه ای - کشاورزی آکادمیک - دانشکده کشاورزی