پرورش گیاه ترخون

کشت ورز - ترخون (Artemisia dracunculus) با برگهایی که کمی مزه رازیانه دارند، گیاهی بسیار دوست داشتنی در آشپزی می باشد. گیاهی چندساله، با فصل رشد از اواخر بهار تا اوایل پاییز می باشد. همچنین، گیاهی ناپایدار است که نیازمند مراقبت در سرتاسر روند کشت و پرورش خود می باشد. با این حال، اگر به درستی از آن مراقبت نمایید، ترخون برگهایی معطر تولید می نماید که در سراسر سال برای پخت و پز می توانند برداشت شده و نگهداری گردند.

کشت ترخون

-۱نوع ترخونی که نیاز دارید را تعیین کنید. دو نوع ترخون با مشخصات متفاوت از هم وجود دارند. ترخون فرانسوی که به عنوان بهترین رقم برای آشپزی شناخته شده است. با این حال، کشت و مراقبت از آن می تواند دشوارتر باشد. در طرفی دیگر، ترخون روسی که گیاهی مقاومتر بوده اما دارای طعم ضعیفتری می باشد. بسته به شرایط پرورش و اینکه برای چه مقصودی می خواهید ترخون را به کار ببرید، هر گیاه دارای نقاط قوت و ضعف مربوط به خود می باشد.

اگر علاقمند هستید که طعم اصیل ترخون را داشته باشید، پیشنهاد می شود که از رقم فرانسوی استفاده کنید. این نوع در بیشتر باغ ها کشت شده و به وسیله سرآشپزان و افراد شکمو مصرف می گردد.

ترخون روسی می تواند انتخاب خوبی باشد اگر شما یک گیاه انفرادی می خواهید و نسبت به طعم آن خیلی حساس نیستید. این رقم برای پخت و پز خیلی خوب نیست اما می تواند یک گیاه جذاب باشد.

-۲یافتن بذرها یا گیاه کامل. اگر تصمیم دارید که ترخون فرانسوی کشت کنید، لازم است گیاه کامل را در مغازه یا از باغ دوستتان بگیرید. پرورش ترخون فرانسوی از بذر بسیار دشوار است و برای فروش خیلی به ندرت در دسترس هستند. اما، ترخون روسی را می توانید از بذر آن پرورش دهید. شاید بتوانید بذرها و گیاه کامل آن را در مغازه باغبانی و اطراف منزلتان پیدا کنید.

ریشه های ترخون فرانسوی بسیار حساس هستند، پس مراقب باشید که در حین نشاء کاری به آنها آسیب نرسانید.

 -۳انتخاب خاک مناسب. ترخون در خاک های عمیق و لومی با قابلیت حفظ رطوبت و با زهکشی مناسب، بهترین رشد را دارند. ترخون ph خاک معادل ۶.۵ را ترجیح می دهد، اما در گستره ای بین ۶.۵ و ۷.۵ رشد می کند. اگر گیاه را در گلدان یا ظروف لبه پنجره کشت می کنید، یک لایه سنگریزه با خاک گلدان معمولی را با خاک باغچه مخلوط نمایید. در باغ، از خاک باغچه بسته بندی شده که دارای نیترات زیادی نیست و از سوختن ریشه های ظریف گیاه جلوگیری می نماید، استفاده کنید.

از کود گیاهی استفاده نکنید، چون بسیار اسیدی است. ترخون خاک های کمی قلیایی را می پسندد.

همچنین می توانید از مخلوط های گلدانی بدون خاک حاوی پرلیت، ورمی کولیت، پشم سنگ، کوکوپیت و ... استفاده کنید.

 -۴یافتن محل مناسب. به دلیل طبیعت ذاتی این گیاه، شما تصمیم خواهید گرفت تا ترخون را در جایی که بتوانید به راحتی خاک آن را تیمار نموده، دما و میزان آبی که دریافت می کند را تحت کنترل داشته باشید، کشت کنید. باغچه یا بستر کشت برای این منظور ایده آل خواهد بود. اطمینان حاصل نمایید که این گیاه را در جایی که روزانه حداقل ۸ ساعت نور خورشید دریافت می کند، کشت کنید.

ترخون میزبان بسیاری از آفات نیست، اما برای پیشگیری از بیماری هایی مانند سفیدک و پوسیدگی، مکانی را انتخاب نمایید که جریان هوا و آب در آن به خوبی صورت پذیرد.

شاید بخواهید که ترخون را در کنار بادمجان کشت کنید. این کار تاحدی برای رشد رویشی گیاه مفید است.

اگر در منطقه ای معتدل زندگی می کنید، ترخون را در باغچه های بلند کشت کنید تا بتواند نور کافی خورشید در طول سال دریافت نماید.

اگر در جایی هستید که هرسال سرما و برف را تجربه می کنید، ترخون را در گلدان کشت کنید تا بتوانید در خلال فصل زمستان به محیط داخلی بیاورید.

 -۵حفره ای آماده کنید. چه ترخون فرانسوی و یا روسی کشت کنید، لازم است در جایی که قصد کاشت دارید، حفره ای ایجاد نمایید. به دلیل اینکه ریشه های گیاه ظریف بوده و تمایل به پخش شدن ندارند، لازم است حفره ای به حد کافی بزرگ و به اندازه عمق گلدان برای کشت ترخون در آن تدارک ببینید. شکل ایده آل این است که، وقتی گلدان را در سوراخ قرار دادید، سطح بالای خاک گلدان با سطح بالای خاک سوراخ یکسان باشند.

بذرهای ترخون روسی بهتر است که در حدود یک اینچ (۲.۵ سانتیمتر) در خاک کشت شوند.

 -۶فاصله کافی برای گیاه درنظر بگیرید. ترخون پس از رشد، فضایی در حدود یک فوت (۳۰ سانتیمتر) از خاک در باغ یا گلدان لب پنجره شما، را به خود اختصاص خواهد داد. بنابراین، شما تصمیم خواهید گرفت که فاصله کافی حداقل ۲ تا ۳ فوت (۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر) میان این گیاه و سایر گیاهان قرار دهید.

                این ابعاد در مورد هر دو نوع ترخون روسی و فرانسوی صادق هستند.

                به دلیل اینکه ترخون بسیار ظریف است، شاید بخواهید از کشت آن با دیگر گیاهان، مانند مرزنجوش، که به سرعت توسعه یافته و می تواند ترخون را تحت تاثیر منفی قرار دهد، خودداری نمایید.

 -۷پوشش ریشه ها و آبیاری. به محض اینکه گیاه ترخون فرانسوی یا بذر ترخون روسی را کشت کردید، لازم است ریشه ها را به وسیله خاک پوشانده داده و به آرامی با دست خاک را بفشارید. این کار باعث می شود تا ریشه ها با خاک تازه متصل گردند. سپس می خواهید گیاهان را آبیاری نموده و ریشه ها را با کمی کود پوشانده تا از آسیب نور خورشید در امان باشند.

این مرحله برای ترخون روسی کاربرد ندارد. برای این نوع، بذر را به سادگی در عمقی حدود یک اینچ (۲.۵ سانتیمتر) کشت کرده و اجازه دهید تا رشد نماید.

بذر ترخون روسی در حدود ۱۰ تا ۱۴ روزه جوانه می زند.

روش کشت گیاه ریحان در کشت ورز

عملیات داشت ترخون

 -۱گهگاه ترخون را هرس نمایید. پس از حدود ۷ هفته، شما گیاه ترخونی کاملا رشد یافته دارید. در این مرحله، لازم است که آغاز به هرس منظم گیاه کنید تا از گلدهی آن جلوگیری شود. این کار مانع از بزرگ شدن بیش از حد گیاه می شود. همچنین سبب رشد بیشتر برگها می گردد. اگر گیاه را در محیط داخلی یا در گلدان لب پنجره کشت می کنید، در زمینه مراقبت از گیاهتان تلاش بیشتری خواهید داشت. اطمینان حاصل نمایید که گیاه در حدود ۲ فوت (۶۰ سانتیمتر) ارتفاع باقی بماند، در غیر اینصورت، بسیار سنگین شده و خواهد افتاد.

می توانید از قیچی هرس یا قیچی معمولی برای شکل دهی به گیاهتان استفاده کنید.

همچنین می توانید برگهای هرس شده را در آشپزی به کار برده یا خشک نمایید.

 -۲در صورت لزوم، کود بدهید. به طور کلی ترخون به کود زیادی نیاز ندارد. در حقیقت، در صورت به کارگیری مقادیر بیش از اندازه کود، گیاه می تواند از بین برود. در عین حال، اگر نیاز به تغذیه ترخون داشتید، در آغاز بهار زمانی که گیاه از خواب زمستانی بیدار می شود، این کار را انجام دهید. در این حالت شاید گیاه به مواد مغذی اضافی نیاز داشته باشد.

همچنین شاید بخواهید که گیاه را بار دیگر در انتهای فصل تابستان، پس از اینکه برگها را برداشت کردید، تغذیه نمایید.

 -۳آبیاری منظم. مقدار مناسبی آب برای تضمین سلامت گیاه نیاز است. اگر گیاه در ماه های تابستان در خارج منزل کشت شده است، نیاز است که ترخون را هر روز آب بدهید . به شکل ایده آل، لازم است که خاک در بین آبیاری ها تقریبا خشک شده، و سپس سرتاسر خاک را آب کافی بدهید. این مطلب در مورد ترخون های پرورش یافته در محیط داخلی نیز صادق است.

از آبیاری بیش از حد گیاه و غرق شدن خاک در آب خودداری نمایید. این کار ترخون شما را از بین می برد.

 -۴نگهداری از ترخون در فصل زمستان. اگر در اقلیمی معتدل تر زندگی می کنید، شاید بتوانید به زمستان گذرانی گیاه ترخون خود، با کمی کوددهی در فصل پاییز کمک کنید. ریشه ها را با حدود یک اینچ (۲.۵ سانتیمتر) از کود بپوشانید. اگر در اقلیمی سردتر زندگی می کنید، گیاه پس از نخستین یخبندان از بین خواهد رفت. برای حفاظت از ریشه ها و اطمینان از اینکه گیاه در بهار آینده دوباره رشد خواهد کرد، لازم است ریشه ها را به وسیله کود پوشانده و ساقه های قهوه ای رنگ را در اواخر پاییز هرس نمایید.

 -۵علف های هرز را در مواقع لزوم حذف کنید. به طور منظم علف های هرز رشد یافته در زیر یا اطراف گیاه ترخون را بررسی نموده و آنها را به سرعت حذف کنید. لازم است علف های هرز پیش از اینکه بتوانند بزرگ شده و ریشه هایشان با ریشه ترخون درگیر شود، حذف گردند. هرچه ریشه های گیاه کمتر مزاحمت داشته باشند، بهتر است.

همچنین می توانید لایه ای ۰.۵ تا ۱ اینچ (۲ تا ۳ سانتیمتر) از کود را بر روی ریشه ها ریخته تا از رشد علف های هرز پیشگیری نمایید.

اگر گیاه را در محیط داخلی پرورش می دهید، علف هرز موضوع مهمی برای شما نخواهد بود.

روش کشت گیاه شبد در کشت ورز

برداشت و نگهداری ترخون

 -۱جمع آوری برگهای ترخون. با اینکه می توانید ترخون را در سرتاسر فصل رویش برداشت نمایید، اما بهترین زمان برداشت در اواخر تابستان است. زمان مذکور موقعی است که عطر و طعم گیاه در اوج خود قرار دارد. در این موقع، بهتر است مقدار زیادی از گیاه را برداشت نموده و برخی از برگ ها را برای استفاده در آینده نگهداری نمایید.

کل مقدار ذخیره شده را مصرف نکنید. بلکه برگهای سبز تازه تر را بچینید.

اطمینان حاصل نمایید که بیش از یک سوم برگهای گیاه خود را نچینید. برداشت بیش از اندازه برگها ممکن است سبب ضعف یا از بین رفتن گیاه شود.

 -۲خشک کردن برگها. پس از اینکه برگها را برداشت نمودید، ترخون را در دسته های شل گره زده و آنها را به منظور خشک شدن در جایی گرم و خشک، با جابجایی هوا آویزان کنید. نیاز به جریان هوای کافی برای اطمینان از اینکه برگها به خوبی خشک می شوند، هست. همچنین مهم است که برگها به سرعت خشک شوند. در غیر اینصورت، ممکن است کپک زده و رنگشان تغییر نماید که باعث از دست رفتن کیفیتشان می گردد.

اگر در قفسه ای تاریک و خنک نگهداری شوند، ترخون خشک شده می تواند برای یک تا سه سال دوام بیاورد.

همچنین می توانید ترخون را در خشک کن سبزیجات یا در یک آون که روی کمترین حرارت خود قرار دارد، خشک کنید.

 -۳برگهای برداشت شده را فریز نمایید. به محض اینکه ترخون را برداشت کردید، برگهایش را شسته و خرد کنید. سپس، گیاه خردشده را روی سینی در فریزر قرار دهید. پس از آنکه کاملا یخ زدند، ترخون را در کیسه های فریزر قرار داده و ببندید. بعد از آنکه یخ ترخون باز شود، گیاه را می توان به عنوان ادویه مصرف نمود.

به محض یخ زدن، ترخون می تواند طعمش را به مدت چندین ماه حفظ نماید.

ترخونی که یخ آن آب شده را به عنوان چاشنی استفاده نکنید. برگهای یخ زده همچنان طعم خود را حفظ می کنند، اما بافت آنها خشک و ترد خواهد شد.

ارتفاع گیاه

گیاه ترخون به ارتفاع ۱۲ تا ۳۶ اینچ (۳۰-۹۰ سانتیمتر) رشد می کند.

دامنه ph مناسب

ترخون در دامنه ph بین ۶.۵ (خنثی) و ۷.۵ (قلیایی ملایم) با ph ترجیحی ۶.۵ رشد می کند.

ازدیاد

بذر ترخون روسی را در محیطی آفتابگیر یا زیر نورهای مصنوعی رشد گیاهان، ۶ هفته پیش از آخرین یخبندان کشت نمایید. ترخون فرانسوی تنها به روش های تقسیم، قلمه ساقه یا خوابانیدن، تکثیر می شود.

دوره جوانه زنی بذر

بذر ترخون روسی در خاک حدود ۱۰ تا ۱۴ روزه جوانه زنی می کند، اما در بسترهای کشت ویژه می تواند در مدت ۷ تا ۱۰ روز هم جوانه بزند.

تعداد بذر در هر گرم

حدود ۶۰۰۰ بذر ترخون در هر گرم وجود دارد.

نیاز خاکی

ترخون خاک های عمیق، با زهکشی خوب و کود داده شده را می پسندد.

مدت زمان از کشت بذر تا گیاه قابل فروش

برای ترخون فرانسوی، بذر پیشنهاد نمی شود و از مرحله دو شاخه بودن گیاه کار آغاز می شود. از مرحله دوشاخگی گیاه تا گیاه قابل فروش، ۷ هفته به طول می انجامد.

نیازهای نوری

ترخونی که در محیط بیرون پرورش می یابد به آفتاب کامل نیاز دارد اما می تواند شرایط نیمه سایه را نیز تحمل نماید.

ترخونی که در محیط داخل پرورش پیدا می کند، تحت لامپ های استاندارد فلورسنت، فلورسنت T5 با خروجی بالا، فلورسنت فشرده یا با تخلیه شدت بالا (متال هالید یا سدیم فشار بالا) به خوبی رشد می کنند. لامپ های استاندارد فلورسنت را ۲ تا ۴ اینچ، خروجی بالا و فلورسنت های فشرده را حدودا یک فوت، و لامپ های HID را بین ۲ تا ۴ فوت از بالای گیاهان، بسته به میزان وات آنها، قرار دهید.

از یک دمنده نوسانی که گیاهچه ها را حداقل ۲ ساعت در روز به آرامی حرکت دهد، برای تحریک کوتاهی، استحکام و القای حالت طبیعی به گیاه استفاده کنید.

نیازهای آبی

نیازمند میانگین مصرف آب است، آبیاری را طبق برنامه منظم انجام دهید. اجازه دهید که خاک بین آبیاری ها تقریبا خشک شده، سپس سرتاسر خاک را آبیاری کنید. بیش از اندازه آب ندهید.

آفات و بیماری های بالقوه گیاهی

ترخون می تواند مستعد به مگس سفید و کنه های عنکبوتی باشد اما چندان مستعد به بیماری نیست.

کشت مخلوط

ترخون تقریبا برای کشت با هر گیاهی مفید است، به ویژه برای بادمجان. عطر آن را بیشتر آفات حشره ای نمی پسندند. همچنین باور بر این است که ترخون رشد و عطر گیاهان زراعی که با آن رشد می یابند را افزایش می دهد.

نکات ویژه

مقاوم به خشکی بوده و ایده آل برای کشت هایی با حداقل مصرف آب است. مناسب برای کشت در محیط داخلی و گلدان ها می باشد. معطر است.